Le savais-tu ?
Na de eland is het edelhert het grootste hert ter wereld.
Elke winter verliest het mannetje zijn gewei. Er blijven dan twee kleine stompjes over.
In de grotten van Lascaux in Frankrijk tekende oermensen edelherten. Meer dan 17000 jaar geleden!
Herten leven over de hele wereld! Denk maar aan sikaherten, elanden of muskusherten. In ons land leven in het wild reeën en edelherten. Soms ontsnapt er ook een damhert uit gevangenschap. Damherten leven oorspronkelijk in Zuid-Europa.
Een edelhert is heel groot. Zijn schouders zijn meer dan een meter hoog, tot 140 cm. Zijn vacht is bruin tot roodachtig, met een korte staart van 12 tot 15 cm lang. De mannetjes hebben een groot gewei.
De vrouwtjes of hindes zijn iets kleiner en hebben nooit een gewei. De jongen of kalfjes van het edelhert zijn beige van kleur en hebben kleine witte vlekjes. Een echte bambi!
Een edelhert is familie van de reeën, maar is een heel stuk groter! Een ree is net een grote hond, een edelhert is meer een klein paard. In België leven edelherten vooral in het zuiden en westen van Wallonië. In Vlaanderen heb je in het noorden van Limburg en de Voerstreek de meeste kans om een edelhert te zien.
Het mannetje van een edelhert heeft een groot gewei. Dat is zo een 70 cm lang. Het gewei valt elk jaar af in de winter. In de lente groeit een nieuw gewei, dat een beetje groter is.
Een gewei heeft vertakkingen en bestaat uit been of bot. Er lopen ook bloedvaten doorheen.
Verwar een gewei niet met een hoorn van een rund of een schaap. Een hoorn heeft nooit vertakkingen en bestaat uit twee delen! Een deeltje binnenin uit been en een laagje aan de buitenkant van keratine of hoornstof (dat is de zelfde stof als jouw nagels en haren). Als een hoorn stuk gaat, groeit er GEEN nieuwe aan (behalve bij de neushoorn!)
We noemen hem soms ‘de koning van het bos’. Toch klopt dit niet! Oorspronkelijk is het een dier van graslanden. Door de mens is het dier meer en meer in het bos gaan leven om zich te verstoppen. Maar een groot gewei is in het bos niet altijd gemakkelijk.
Herten zijn planteneters. Net als koeien herkauwen ze. Het voedsel bestaat vooral uit gras. Maar edelherten smullen ook graag van jonge blaadjes, bosvruchten zoals besjes en eikels en heel soms van boomschors.
Het burlen van herten
Het grootste deel van het jaar leven de mannetjes en vrouwtjes van de edelherten apart. Maar tijdens de paartijd of bronst, tussen half september en half oktober, komen ze samen om te paren. Zo krijgen ze in de lente hun jongen.
De herfst is het liefdesseizoen van de herten! De mannetjes hebben dan een groot gewei en gaan op zoek naar een groep vrouwtjes om mee te paren. Vaak willen de mannetjes paren met dezelfde vrouwtjes. Ze doen een wedstrijd. Het mannetje dat het hardst en het vaakst roept, wint!
Het roepen van herten heet burlen. Je hoort het ’s ochtend vroeg of ‘s avonds laat van kilometers ver! Als geen van de mannetjes wint bij het burlen, vechten ze soms ook met hun geweien tegen elkaar.
Tijdens de paartijd denken de mannetjes maar aan één ding: paren met vrouwtjes. Vaak vermageren ze heel hard omdat ze bijna niet eten.
Neen, het edelhert is niet bedreigd.
De natuurlijke vijand van het edelhert zijn wolven en lynxen. Die zijn heel erg zeldzaam in Europa. De groepen edelherten worden onder controle gehouden door de jacht. Gelukkig zijn er wel strenge regels. De jagers mogen niet elk dier schieten. De jacht kan enkel in een bepaalde periode van het jaar.
In andere delen van de wereld bestaan er herten die wel bedreigd zijn. Een voorbeeld is het moerashert in Zuid-Amerika of het zwijnshert in Azië.
